“Når” czy “da”?

W języku polskim słowa takie jak “kiedy” lub “gdy” są uniwersalne i odnoszą się do wszystkich czasów. Nic więc dziwnego, że możesz mieć wątpliwości związane z ich użyciem po norwesku.

Dodatkową rzeczą, która utrudnia nam właściwe używanie tych słów jest to, że sami Norwedzy często używają ich nieprawidłowo.

Jednym z częstych błędów jest takie zdanie:

Når jeg kom hit, var det regn.

Podczas gdy prawidłowo jest:

Da jeg kom hit, var det regn.

albo

Når jeg kommer hit, er det regn.

W norweskich szkołach uczą takiej zasady:

Den gang da, hver gang når.
Jednym razem – da, każdym razem – når.

Można nawet kupić sobie koszulkę z takim napisem. Warto zapamiętać to zdanie, ale jeśli wolisz bardziej konkretne zasady, to czytaj dalej.

Når

Są 3 sytuacje, w których użyjesz når:

  1. Gdy odnosisz się do czasu przyszłego:

    Ring til meg når du er ferdig.
    Jeg kommer når jeg har sluttet.
    Jeg skal kjøpe en ny bil når den gamle endelig går i stykker.

  2. Kiedy mówisz o regularnych wydarzeniach:

    Når han kommer, prater vi ofte om gamle dager.
    Jeg går vanligvis til denne kafeen når jeg er i sentrum.

    Zauważ, że w takich zdaniach często pojawia się okolicznik zdaniowy: ofte, alltid, aldri, vanligvis.

  3. Zawsze w pytaniach:

    Når kjøpte du den nye leiligheten?
    Når skal du til Polen?

    W tym przypadku nie ma znaczenia, czy pytanie dotyczy przeszłości, czy teraźniejszości. Kiedy chcesz zadać pytanie, na pewno użyjesz når.

Da

Da odnosi się do czasu przeszłego:

Sara og Daniel prøvde forskjellig mat da de var i utlandet.
Sønnen vår sa sine første ord da vi lekte i går.
Monika kunne ikke gå ut av huset da hun var syk.

Pamiętając o powyższych zasadach będziesz poprawnie używał nårda w funkcji spójnika, ale spotkasz się też z innymi zastosowaniami, które nie będą dotyczyły czasu.

Da może czasem oznaczać “w takim razie”, “więc”, “wobec tego”. W takim kontekście możesz go używać we wszystkich czasach.

Det regner ikke. Da skal vi ut!

Za to når w mniej formalnym znaczeniu oznacza “skoro”:

Du må ikke gå ut når du er så dum.

Ćwiczenie

Uzupełnij zdania. Tam, gdzie to możliwe użyj når, w pozostałych miejscach wstaw da.

  1. Når står du opp?
  2. Da jeg var liten, lekte jeg i huset i treet.
  3. Han sendte meg et postkort da han var i Canada.
  4. Lars skal lage middag når han har kjøpt alle ingredienser.
  5. Jeg liker ikke å snakke i mobilen når det er så mye bråk.
  6. De glemte verden da de så hverandre.
  7. Alle barn har mange ideer om hva de kan gjøre når de blir voksne.
  8. Olaf hadde mye fritid, men ingen penger da han fullførte skolen.
  9. Olaf vil tjene mange penger, men vil ikke ha noe tid når han får jobben.
  10. Man vet ikke hva man skal gjøre når man har så mange muligheter.
  11. De drømte om ferien da de hadde overtid hele uken.
  12. Når var du hos frisøren?
SprawdźxCała prawda jednym gestem.

Czy to ćwiczenie było pomocne?