Zmiana szyku zdania prostego
Czy chcesz, by Twoje wypowiedzi po norwesku brzmiały bardziej naturalnie? Prostą metodą na to jest zmiana szyku zdania. Zobacz, jak to się robi.
Jeśli opanowałeś budowanie zdań w szyku prostym, możesz z łatwością przejść do bardziej zaawansowanych konstrukcji.
By zaakcentować jakąś informację, możesz umieścić ją na pierwszym miejscu zdania. Nie można jednak tego robić tak dowolnie, jak w języku polskim.
W norweskim są konkretne zasady na zmianę szyku. Nie stosując się do nich narażasz się na to, że Twój przekaz będzie niezrozumiały.
Konstrukcja
przedpole + orzeczenie + podmiot
Tak jak w każdym norweskim zdaniu twierdzącym, orzeczenie zajmuje drugie miejsce.
Obok orzeczenia jest zawsze podmiot. W normalnym szyku, podmiot stoi przed orzeczeniem. Przy zmianie szyku zajmuje on miejsce zaraz po orzeczeniu.
Przedpole może być zajęte przez każdą część zdania oprócz orzeczenia. Może w tym miejscu stać jeden z okoliczników (określenie miejsca, czasu, sposobu itd.), dopełnienie lub nawet całe zdanie podrzędne, np.
- Det skrev jeg.
- dopełnienie
- På skolen gikk Kari.
- okolicznik miejsca
- Da jeg var liten, kunne jeg klatre på trær.
- zdanie podrzędne – okolicznik czasu
- På mandag reiste vi til Sverige.
- okolicznik czasu
- På grunn av sykdom ble han hjemme hele uken.
- okolicznik przyczyny
Zauważ, gdzie leży podmiot w tych zdaniach. Jest na trzeciej pozycji, ale to nie znaczy, że jest nim trzecie słowo. Jest tak dlatego, że jedna część zdania może składać się z wielu słów.
Prawda, że to nie jest trudne? Na początku może sprawiać kłopot rozróżnienie między pojedynczymi słowami, a całymi frazami, które mogą składać się na jedną część zdania. Nie rozumiejąc treści zdania, trudno jest je poprawnie ułożyć. Dlatego tak ważna jest nauka słownictwa.
Sprawdź, czy rozumiesz tę konstrukcję rozwiązując poniższe ćwiczenie.
Ćwiczenie
Przekształć zdania rozpoczynając od podanej frazy.
- Norsk er lett!
Lett er norsk! - Den lille jenta leser allerede aviser.
Aviser leser den lille jenta allerede. - Sønnen min leker i barnehagen.
I barnehagen leker sønnen min. - Jeg bestemte meg å skrive mye i dag.
I dag bestemte jeg meg å skrive mye. - Datteren til Kristin er flinkest av alle.
Flinkest av alle er datteren til Kristin. - Marzena gjør mange notater på kurset.
Mange notater gjør Marzena på kurset. - Erik elsker å få brev fra vennene sine.
Fra vennene sine elsker Erik å få brev. - Robin redder stakkars dyr på gata.
Stakkars dyr redder Robin på gata. - Hunden løper uten båndet på enga.
Uten båndet løper hunden på enga. - Dagboken hennes har mange sider.
Mange sider har dagboken hennes.
Twój komentarz
Komentarze:
Hunden løper uten båndet på enga-
Proszę o przetłumaczenie. :- )
Pies biega bez smyczy/obroży po łące.
Po co w czwartym zdaniu jest wyraz „meg” i czy może być taka konstrukcja:
„Å skrive mye i dag bestemte jeg meg” lub „I dag å skrive mye bestemte jeg meg”
a piątym „dattera”?
Meg możesz po prostu przetłumaczyć na “się”. Niestety te dwa przykłady, które podałeś są niepoprawne, bo czasownik nie jest na drugim miejscu zdania.
Dattera znaczy “córka”.
Chodzi mi o różnicę między dattera a datteren, czy często przy rzeczownikach rodzaju żeńskiego są używane końcówki z męskiego?
Wszystkie rzeczowniki rodzaju żeńskiego są jednocześnie rodzaju męskiego. Część norwegów używa tylko dwóch rodzajów: męskiego i nijakiego. Jest to w pełni poprawne.
Również polecam serdecznie ten słownik Bokmålsordboka ponieważ wydanym w Polsce nie można ufać, przynajmniej co do rodzajników żeńskich. Mam taki 40 000 z 2012r., wydawnictwa Level Trading, w którym na str. 28., czytamy: „Na potrzeby niniejszego opracowania, rodzajnik żeński (ei) podano w przypadku rzeczowników, które nie mogą występować z rodzajnikiem męskim”.
Moją do nich należeć m.in. takie wyrazy jak: brosje, hake, svigerinne, blondine, hofte, skulder, brakke- i wiele innych, sprawdźcie sami.
Bo ja nie wiem…
2. Allerede aviser leser den lille jenta.
4. Å skrive mye i dag bestemte jeg meg.
5. Av alle er datteren til Kristin flinkest.
6. a) På kurset gjør Marzena mange notater.
b) Mange notater på kurset gjør Marzena.
7. a) Å få brev fra vennene sine elsker Erik.
b) Å få brev elsker Erik fra vennene sine.
8. a) På gata redder Robin stakkars dyr.
b) Stakkars dyr på gata redder Robin.
c) På gata stakkars dyr redder Robin.
9. a) På enga løper hunden uten båndet.
b) På enga uten båndet løper hunden.
10. Dagboken hennes mange sider har.
(taka opcja to chyba przesada?)
Niestety w wielu Twoich zdaniach zrobiłeś błąd. Na pierwszym miejscu może być tylko jeden element, tzn. nie możesz tam dać naraz kilku określeń i jeszcze dopełnienia.
2. Allerede leser den lille jenta aviser.
6. Mange notater gjør Marzena på kurset.
itd.
Mam nadzieję, że teraz wszystko jasne.
A które mogłyby być?, wypunktuj proszę.
6a, 7a, 8a, 9a.
7a jest wyjątkiem.
Ja zrobiłem zrobiłem inaczej tylko 2zdania,.-2 Aviser leser allerede lille jenta. 3 I barnahagen leker min sonnen. Cz tak by można było także powiedzieć?
Min musi iść na koniec zdania (I barnehagen leker sonnen min. bo tak jest bardziej po norwesku. Podobno zaimek wskazujący (mój, twój, …) najczęściej daje się po rzeczowniku. Nie wiem, dlaczego jest tak w tym zdaniu, a np. w zdaniu: “Marek er min beste venn.” jest ok. Też bym chciała to pojąć kiedy jak to się stosuje.
Sønnen min bynajmniej nie ma związku z tym, co jest bardziej po norwesku, albo nie. Taka kolejność wynika z podstawowej zasady gramatycznej. Zgodnie z nią zaimek dzierżawczy musi znajdować się za rzeczownikiem, kiedy jest on w formie określonej. Równie poprawną formą byłoby użycie min sønn. W tym przypadku rzeczownik jest w formie nieokreślonej więc zaimek dzierżawczy musi być przed rzeczownikiem.
Super ćwiczenie na zmianę szyku prostego! Jestem zachwycona tym blogiem po prostu! :-) Lubię czytać komentarze, bo przemycacie w nich dużo niuansów językowych. Szacunek za to, że odpowiadacie na (prawie) każdy komentarz! Pozdrawiam!
Dzięki. :) Witamy Cię serdecznie w naszym gronie.
Witam,
właśnie się przełamałem i zaczynam samodzielne pisanie. Oczywiście co krok pojawiają sie wątpliwości. Najwięcej jest tych dotyczących szyku zdania.
Czy zdania ” Etter kort stund de begynte prate” , “Etter kort stund de har begynt prate” , “De har begynt prate etter kort stund” są poprawne? Chodziło mi o zdanie “Po krótkiej chwili zaczęli rozmowę”.
Dziękuje
Przy zmianie szyku powinno być: Etter en kort stund begynte de å prate. A czy można użyć w takim przypadku perfektum, to już zależy od kontekstu.
Nawiązując do tematu chciałam zapytać, czy poniższa konstrukcja jest poprawna?
Dit reiser jeg i morgen.
Pozdrawiam :)
Jak najbardziej poprawna.
Dziękuję za odpowiedź :)
Yupi! Ćwiczenie zrobiłam bezbłędnie, a to dzięki Wam, bo tak ładnie to wyjaśniliście:)
“Etter en kort stund”czy poprawnie jest także” etter en kort øyeblikk ” ?
etter ET kort øyeblikk
Szkoda, że nie tłumaczycie zdań na język polski. Na razie jestem na etapie zapoznawania się z zasadami gramatycznymi norweskiego, ponieważ studiuję inny język i porównuję sobie to wszystko… Niestety nie jestem w stanie zrozumieć w 100% niektórych zdań… Gdybyście byli tak uprzejmi dodać tłumaczenia polskie do zdań, byłoby początkującym o wiele lepiej przyswoić nowe słówka no i samą gramatykę! Proszę, weźcie to pod uwagę. Więcej zastrzeżeń nie mam – genialny, bardzo motywujący blog. Ponadto bardzo profesjonalny i przejrzysty. Grafika bardzo przemyślana i nowoczesna. Przyjemnie jest się uczyć :)!
W kategorii “Uczę się” nie tłumaczymy przykładów na język polski. Tłumaczenia robimy tylko w kategorii “Zaczynam”. Jeśli nie wiesz, jak korzystać ze słowników, zerknij tu: Słowniki języka norweskiego.
Czy można rozszerzyć 2 zdanie w następujący sposób:
Aviser blir allerede lest av den lille jenta.
Można, w stronie biernej.
Mam pytanie do 9 zdania z ćwiczenia. Mój partner Norweg twierdzi, że nie można mówić “gjør notater”, zamiast tego należy użyć słowa “tar notater”, “skriver notater” ewentualnie “lager notater”, ale to ostatnie brzmi dla niego źle. Czy ma racje w tej kwestii?
To ciekawe, że tak twierdzi, bo å gjøre notater jest częściej używaną formą niż å ta notater. Widocznie on tak nie używa. To też jest normalne, że różni ludzie używają różnych form. Tylko å gjøre notater jest podane w Bokmålsordboka.