Nidarosdomen i Trondheim

Hvis vi skulle velge bare én bygning av den største historiske betydning i Norge, og samtidig med begeistrende arkitektur, er Nidarosdomen uovertruffen.

Gdybyśmy mieli wybrać tylko jeden budynek o największym znaczeniu historycznym Norwegii, a przy tym zachwycającej architekturze, to katedra Nidaros jest bezkonkurencyjna.

Hva er verdt å vite?
O czym warto wiedzieć?

• Den nordligste katedralen fra middelalderen i verden og den største kirken i Norge.
  Najdalej na północ położona średniowieczna katedra na świecie i największy kościół w Norwegii.
• Byggingen begynte i ca. 1070.
  Budowę rozpoczęto około 1070 r.
• Opprinnelig en katolsk domkirke, nå luthersk.
  Początkowo katedra katolicka, obecnie luterańska.
• Her finner sted kroningen av norske monarker.
  Ma tu miejsce koronacja norweskich monarchów.

Katedralen ble bygget på stedet for begravelsen av kong Olav II som bidro til innføringen av kristendommen i sitt land.

Katedra została wybudowana w miejscu pochówku króla Olafa II, który przyczynił się do wprowadzenia chrześcijaństwa w swoim kraju.

I en sidebemerkning: Olav II ble en helgen etter at de gravde ut kroppen hans etter et år og bemarket at hans hår, skjegg og negler hadde vokst (sjokk og vantro). Sølvkisten hans ble fraktet til Danmark i 1537 og smeltet om til mynter.

Na marginesie: Olaf II został świętym po tym jak po roku odkopali jego ciało i zauważyli, że jego włosy, broda i paznokcie urosły (szok i niedowierzanie). Jego srebrną trumnę wywieziono do Danii w 1537 i przetopiono na monety.

Nidarosdomen var et symbol på Norges velde i middelalderen. Hit kom det pilgrimer fra Nord-Europa for å besøke St. Olav sin grav.

Katedra Nidaros była symbolem siły średniowiecznej Norwegii. Przybywali tu pielgrzymi z terenów północnej Europy, żeby odwiedzić grób św. Olafa.

Til Nidaros førte det veier fra forskjellige deler av Norge. De var kalt pilegrimsledene eller St. Olavsvegene. Hvis du noen gang finner en stein som forteller deg hvor mange kilometer det er til Nidaros, er du på en slik sti. En av de viktigste rutene var Oslo–Nidaros, 640 kilometer lang.

Do Nidaros prowadziły drogi z różnych stron Norwegii. Nazywano je pilegrimsledene lub St. Olavsvegene. Jeśli kiedyś znajdziesz kamień z informacją ile jest kilometrów do Nidaros, to znaczy, że jesteś na takim szlaku. Jedną z ważniejszych tras była Oslo–Nidaros, długa na 640 kilometrów.

I katedralen finnes den største kirkeklokken i Norge (168 cm i diameter, 2,8 tonn) som man kan høre 30 km unna, med riktig vindretning, selvsagt.

W katedrze znajduje się największy w Norwegii dzwon kościelny (średnica 168 cm, 2,8 tony), który można usłyszeć 30 km dalej, przy odpowiednim wietrze, wiadomo.

Det er verdt å klatre i kirketårnet. Vi fraråder kun personer med klaustrofobi det fordi det er smale trapper som fører til toppen.

Warto wejść na wieżę kościoła. Odradzamy tego jedynie osobom z klaustrofobią, bo na szczyt prowadzą ciasne schody.

Vestfronten gjør størst inntrykk. Her er det 57 skulpturer av konger, helgener, apostler eller figurer som symboliserer dyd. Sankt Olav er den som den gule kransen er hengt på.

Ściana zachodnia robi największe wrażenie. Znajduje się tu 57 rzeźb króli, świętych, apostołów lub postaci symbolizujących cnoty. Święty Olaf to ten, na którym zawieszono żółty wieniec.

Historiene og skulpturene er litt skumle, for eksempel biskop Sigurd (den med tre hoder i hendene, synlig ovenfor) eller sankt Denis (en helgen som holder sitt eget, tidligere avskårne hode).

Historie i rzeźby nieco przerażają np. biskup Sigurd (ten z trzema głowami w dłoniach, widoczny powyżej) lub święty Dionizy (święty trzymający własną, odciętą wcześniej głowę).

Rosevinduet tiltrekker seg vår oppmerksomhet. Dets glassmaleri består av over 10000 biter.

Rozeta przyciąga naszą uwagę. Jej witraż składa się z ponad 10000 kawałków.

På hele bygningen er det mange dekorasjoner. Noen av dem kan være ganske skumle. Kirkegården rundt katedralen eller legenden om en blødende munk som hjemsøker katedralen, legger også til mørket.

Na całym budynku są liczne zdobienia. Niektóre z nich mogą być całkiem straszne. Mroku dodaje też cmentarz otaczający katedrę albo legenda o krwawiącym mnichu, który nawiedza katedrę.

Bildet av Nidarosdomen var på plateomslaget til et norsk band Mayhem. Denne historien er velkjent for black metal-fans.

Zdjęcie katedry Nidaros znalazło się na okładce płyty norweskiego zespołu Mayhem. Ta historia jest dobrze znana fanom black metalu.

Kirken ble gjenoppbygd og restaurert mange ganger – etter branner og reformasjonen. Under en av oppussingene ble det brukt uegnet stein med høyt innhold av sulfider. Dette resulterte i korrosjon, oppsmuldring og etterfølgende år med renovering. Etter alle disse endringene er katedralen fortsatt veldig imponerende og har inspirert etterfølgende generasjoner.

Kościół był wielokrotnie przebudowywany i restaurowany – po pożarach i reformacji. Podczas jednego z remontów użyto nieodpowiedniego kamienia zawierającego wysoką zawartość siarczków. Spowodowało to korozję, kruszenie oraz kolejne lata remontów. Po tych wszystkich zmianach katedra wciąż jest bardzo imponująca i inspiruje kolejne pokolenia.

Nedenfor deler vi en kort video laget av bare ett bilde.

Poniżej udostępniamy krótki film stworzony z tylko jednego zdjęcia.