Stopniowanie norweskiego przymiotnika

Stopniowanie przymiotnika w języku norweskim jest łatwe, ale działa trochę inaczej niż po polsku. Specjalnie dla naszych czytelników napisaliśmy eventyr, w którym możesz przećwiczyć stopniowanie.

Stopniowanie regularne

-ere
-est

W stopniu wyższym (komparativ) dodajemy końcówkę -ere do podstawowej formy przymiotnika.

W stopniu najwyższym (superlativ) dodajemy końcówkę -est.

ren – renere – renest
czysty – czystszy – najczystszy
pen – penere – penest
piękny – piękniejszy – najpiękniejszy
dyr – dyrere – dyrest
drogi – droższy – najdroższy

Kiedy użyjesz stopnia wyższego?

Po norwesku nazywamy to komparativ – stopień porównawczy. To znaczy, że potrzebujesz dwóch rzeczy, osób lub spraw, które porównujesz między sobą. Użyjesz wtedy przyimka enn.

Skjorta er renere enn buksene.
Koszula jest czystsza od spodni.
Leiligheten i sentrum er dyrere enn huset på landet.
Mieszkanie w centrum jest droższe niż dom na wsi.

Kiedy użyjesz stopnia najwyższego?

Podobnie jak po polsku, gdy chcesz powiedzieć, że coś jest “naj”.

Skogene her er renest.
Lasy tutaj są najczystsze.
Denne leiligheten er dyrest i byen.
To mieszkanie jest najdroższe w mieście.

Jednak nie zawsze użycie jest takie samo. Zobacz takie pytanie:

Hvilken kjole er penest? Den blåe eller gråe?
Która sukienka jest ładniejsza? Niebieska czy szara?

W pytaniach “który jest lepszy”, “która szybsza”, “które fajniejsze” użyjesz po norwesku stopnia najwyższego. Norwegowie myślą o tym, jak o pytaniu: “Która, spośród tych dwóch, jest najładniejsza?”

Podobnie będzie w odpowiedzi.

Denne genseren er varmest (av de to).
Ten sweter jest najcieplejszy (z tych dwóch).
Denne skogen er renest (i Norge/Skandinavia/området/av alle skogene).
Ten las jest najczystszy (w Norwegii/Skandynawii/rejonie/ze wszystkich lasów).

Jeśli chcesz mieć pewność, której formy użyć, spróbuj dodać przyimek enn. Jeśli nie pasuje do zdania, to pewnie poprawną formą będzie stopień najwyższy. Jeśli pasuje, to użyj stopnia wyższego.

Często możesz przeformułować zdanie tak, że obie formy będą poprawne.

Denne mannen er kjekkere enn de andre.
Ten mężczyzna jest przystojniejszy od innych.
Denne mannen er kjekkest av alle.
Ten mężczyzna jest najprzystojniejszy ze wszystkich.

Przymiotniki zakończone na -ig

-ere
-st

Stopień wyższy jest taki, jak w odmianie regularnej, ale w stopniu najwyższym dodasz tylko st.

hurtig – hurtigere – hurtigst
szybki – szybszy – najszybszy
lystig – lystigere – lystigst
wesoły – weselszy – najweselszy
troverdig – troverdigere – troverdigst
wiarygodny – bardziej wiarygodny – najbardziej wiarygodny

Przymiotniki zakończone na -er -en lub -el

W tych przymiotnikach zniknie ostatnie e przed dodaniem końcówki. Czasem może też wypaść jedna z podwójnych spółgłosek. Na przykład:

vakker – vakrere – vakrest
ładny – ładniejszy – najładniejszy
sulten – sultnere – sultnest
głodny – głodniejszy – najgłodniejszy
enkel – enklere – enklest
prosty – prostszy – najprostszy

Stopniowanie nieregularne

U części przymiotników może zajść przegłos (zmiana samogłoski), który trudno jest przewidzieć. Moim zdaniem lepiej jest na początku potraktować te przymiotniki, jak pozostałe nieregularne.

Poniżej znajdziesz najpopularniejsze nieregularne formy, w tym te, które przydadzą się w ćwiczeniu poniżej.

mye – mer – mest
dużo – więcej – najwięcej
dla rzeczowników niepoliczalnych
mange – flere – flest
dużo – więcej – najwięcej
dla rzeczowników policzalnych
liten – mindre – minst
mały – mniejszy – najmniejszy
mało – mniej – najmniej
stor – større – størst
duży – większy – największy
ung – yngre – yngst
młody – młodszy – najmłodszy
gammel – eldre – eldst
stary – starszy – najstarszy
god – bedre – best
dobry – lepszy – najlepszy
bardzo – bardziej – najbardziej
vond – verre – verst
zły/złośliwy – gorszy – najgorszy
få – færre – færrest
niewiele – mniej – najmniej
dla rzeczowników policzalnych
lang – lengre – lengst
długi – dłuższy – najdłuższy
lenge – lenger – lengst
długo – dłużej – najdłużej
tung – tyngre – tyngst
ciężki – cięższy – najcięższy

Stopnień wyższy i najwyższy znajdziesz zawsze w Bokmålsordboka. Wystarczy nacisnąć na znak przymiotnika (adj/a1/a2/a3). Pojawi się wtedy tabela ze wszystkimi poprawnymi formami.

Jeśli stopnia wyższego i najwyższego nie ma w tabeli, to znaczy, że przymiotnik stopniujemy opisowo.

Stopniowanie opisowe

mer
mest

Możesz stopniować wszystkie norweskie przymiotniki używając przysłówków mer i mest. Nie będzie to błędem, ale też nie będzie brzmiało w pełni naturalnie. Tak jak po polsku, gdy powiesz “on jest bardziej ładny” zamiast “ładniejszy”, każdy Cię zrozumie, ale czasem brzmi dziwnie.

Słowa, które musisz stopniować opisowo, to m.in. przymiotniki lub imiesłowy przymiotnikowe zakończone na -ende -ete -ede -et -sk.

spennende – mer spennende – mest spennende
ciekawe – ciekawsze – najciekawsze
overrasket – mer overrasket – mest overrasket
zaskoczony – bardziej zaskoczony – najbardziej zaskoczony
rotete – mer rotete – mest rotete
zabałaganiony – bardziej zabałaganiony – najbardziej zabałaganiony
kaotisk – mer kaotisk – mest kaotisk
chaotyczny – bardziej chaotyczny – najbardziej chaotyczny

Słowa wielosylabowe (niektóre 3-sylabowe i wszystkie dłuższe) oraz słowa, które by brzmiały źle lub były trudne do wymówienia z dodatkową końcówką, też stopniuj opisowo.

arbeidsom – mer arbeidsom – mest arbeidsom
pracowity – bardziej pracowity – najbardziej pracowity
skjebnesvanger – mer skjebnesvanger – mest skjebnesvanger
fatalny – bardziej fatalny – najbardziej fatalny
interessant – mer interessant – mest interessant
interesujący – bardziej interesujący – najbardziej interesujący

Forma określona w stopniu najwyższym

Pamiętasz jak tworzymy formę określoną rzeczownika? Dobrze. Przymiotników w stopniu najwyższym użyjesz z reguły z określonym rzeczownikiem.

Gdy przymiotnik stoi w funkcji orzecznika (na 6 miejscu zdania prostego), nic się z nim nie dzieje, nawet w liczbie mnogiej. Zobacz:

Gutten var lystigst i gruppen sin.
(Ten) Chłopiec był najweselszy w swojej grupie.
Guttene var lystigst i gruppen sin.
(Ci) Chłopcy byli najweselsi w swojej grupie.

Jednak gdy postawisz przymiotnik przed rzeczownikiem (w funkcji przydawki), musisz dodać do niego końcówkę określoną -e, niezależnie od liczby.

Den hurtigste jenta fikk gevinsten.
Najszybsza dziewczynka dostała nagrodę.
De hurtigste jentene fikk gevinsten.
Najszybsze dziewczynki dostały nagrodę.

Przy stopniowaniu opisowym, przymiotnik odmienisz zgodnie z liczbą, niezależnie od tego, gdzie go postawisz.

Slike saker er mest kaotiske.
Takie sprawy są najbardziej chaotyczne.
Det er den mest kaotiske saken vi har noensinne hørt om.
To jest najbardziej chaotyczna sprawa, o jakiej słyszeliśmy.

Ćwiczenie

Uzupełnij tekst stopniem wyższym lub najwyższym przymiotnika.

Det var tre norske brødre.

Den første, Magnus var den eldste av alle. Han var også den største og mest arbeidsomme av dem. Bestemora hans sa at han trengte minst til å finne ro og glede i livet.

Den andre het Tor. Han hadde det kuleste sjegget av alle menn i bygda, så jentene trodde han var kjekkest. Han var litt lavere enn Magnus, men kvinnene brydde seg ikke om det. De sa at han var søtest.

Mora deres sa ofte at Tor var sultnest av alle, enda sultnere enn Magnus som var den tyngste. Tor spiste restene av maten som Roar – den yngste broren – ikke spiste.

Roar var mindre enn Magnus, og enda lavere enn Tor. Han var den minste gutten du noensinne hadde sett. Men han hadde den største nysgjerrigheta til mennesker, natur og hele verden.

En dag sa Roar til familien at han ville reise bort for å oppdage de peneste stedene i Norge. Faren var mest overrasket. Han trodde at Magnus eller Tor skulle dra noensteds først. Han delte hele skatten som han eide på de tre sønnene. De fik de raskeste syklene som han hadde, de tykkeste teppene, de største maleriene, de dyreste edelstenene, de varmeste genserne, det eldste utstyret og de beste skiene. Faren sa at de kunne dra hvis de ville, og ha et mer spennende liv enn han selv hadde.

Magnus bestemte seg til å bli i nærheten av familien. Han ville bo ved den vakreste stranda som lå sju kilometer hjemmefra. Magnus kunne fiske nesten hver dag, ta den hurtigste sykkelen som han hadde fått fra faren, og komme med de mest velsmakende fiskene til familien. Han kunne glede seg over den fineste norske naturen, de mest spektakulære solnedgangene og være helt alene hvis han bare hadde lyst på det.

Tor valgte å bo i den tetteste grønneste skogen i Sør-Norge. Han bygget ei finere hytte enn foreldrene hadde. Han tok de tykkeste teppene, de største maleriene og det eldste utstyret for å skape en koselig atmosfære og bra stemning til de skjønneste kvinnene som ville besøke ham. Av og til arrangerte han de lystigste og høyeste festene hvor han kunne fortelle om de vanskeligste og lengste jaktene sine.

Den tredje broren, Roar følte seg mest fri ut i verden. Han trengte ikke de dyreste edelstenene, men han tok de varmeste genserne og de beste skiene, og reiste til Jotunheimen – de høyeste fjellene i Norge. Og etterpå de høyeste fjellene i Europa. Og deretter i verden. Enda Himalaya hadde ikke tilfredstilt nysgjerrigheta hans, og så reiser han fortsatt videre og videre.

Og du? Har du funnet det fineste stedet til deg selv?

SprawdźxCała prawda jednym gestem.