Zaawansowane użycie “jo”

Czy zastanawiasz się, czemu napotkany Norweg w co drugim zdaniu wstawia jo? A może słyszałeś tę dziwną konstrukcję, w której kilka razy było to słowo? Już za kilka chwil będziesz wiedział, o co w tym chodzi.

Ten artykuł jest kontynuacją ćwiczenia na podstawowe użycie jo. Jeśli czujesz się już pewnie z używaniem tego słowa w odpowiedziach, możesz śmiało przejść do bardziej zaawansowanych konstrukcji.

Jo jako setningsadverbial

W tej funkcji, norweskie jo brzmi podobnie do polskich “przecież”, “oczywiście”. W zdaniach zazwyczaj pojawi się w tym samym miejscu, w którym wstawiłbyś ikke, np:

Hun er jo mi kone.
Adam vil jo reise i morgen.
Det er jo så vanskelig.

Jo pełni tu funkcję wzmacniającą treść zdania. Okoliczniki zdaniowe wiążą się z kontekstem całego zdania, dlatego często nie da się ich dosłownie przetłumaczyć. W podobny sposób używa się też nå oraz da, które można wtedy przełożyć na “w takim razie”, “wobec tego”.

Okolicznikami o przeciwnej funkcji są nok, vel i visst. Ich zadaniem jest osłabienie albo przytłumienie treści zdania. Możesz ich używać podobnie do polskich “prawdopodobnie”, “pewnie”.

Jo w porównaniach

Drugim zaawansowanym zastosowaniem jo jest tworzenie porównań, takich jak “im … tym” albo “czym … tym”, np:

Jo før, jo heller.
Jo mer, desto bedre.
Jo mer tid, dess flere muligheter.

Pierwsza fraza zazwyczaj zaczyna się od jo, a w drugiej frazie możesz użyć jo, desto lub dess. W tych wyrażeniach używamy stopnia wyższego przysłówka, który z reguły wygląda tak samo, jak stopień wyższy przymiotnika.

Powyżej mamy tylko frazy, a jak połączyć ze sobą całe zdania? Tego typu konstrukcja jest bardziej skomplikowana. W takich zdaniach poprawniejsze jest użycie desto w miejscu drugiego jo, ale oczywiście w mowie funkcjonują wszelkie wariacje tych słów.

fraza jo + osoba + czasownik, fraza desto + czasownik + osoba

Na przykładach powinno wszystko się rozjaśnić:

Jo mer man trener, desto bedre føler man seg.
Jo lenger du venter, desto verre blir det.
Jo mer det snør, jo mer morsomt blir det til barn.

Ćwiczenie

Im więcej zdań budujesz, tym lepiej zapamiętujesz ich konstrukcję. Jo jest specyficznym słowem, które można używać w wielu kontekstach. Nie zapamiętasz ich wszystkich uzupełniając kilka luk. Dużo skuteczniejsze będzie zbudowanie z nim zdań, które są związane z Twoim życiem i sposobem bycia.

  • Ułóż przynajmniej 5 zdań używając “jo” jako okolicznika zdaniowego. Dodatkowo możesz zbudować kilka zdań z innymi okolicznikami.
  • Ułóż 3 proste porównania używając fraz “jo … jo” wraz z przysłówkiem w stopniu wyższym. Pomyśl o takich wyrażeniach, których możesz używać na co dzień.
  • Ułóż kilka porównań używając całych zdań z “jo … desto”.

To ja zacznę:

Jo flere ord man forstår, desto lettere blir det å snakke.

Teraz Twoja kolej.