Tryb rozkazujący po norwesku

Tryb rozkazujący (imperativ) stworzysz przez zabranie końcówki -e od czasownika w bezokoliczniku.

å spise → Spis!
jeść → Jedz! / Jedzcie!
å ringe → Ring!
dzwonić → Dzwoń! / Dzwońcie!
å stoppe → Stopp!
zatrzymać → Zatrzymaj się! / Zatrzymajcie się!
å finne → Finn ham!
znaleźć → Znajdź go! / Znajdźcie go!

Zauważ, że te zdania nie mają podmiotu. Odnoszą się do du lub dere.

Co jeśli czasownik w bezokoliczniku nie kończy się na -e?

W norweskim znajdziesz dużo krótkich czasowników, które nie mają końcówki -e. Zostawiasz wtedy słowo w tej samej formie, bo nie ma już czego skrócić.

å gå → Gå bort!
iść → Odejdź!
å gi → Gi meg det!
dać → Daj mi to!
å bli → Bli her en stund!
zostać → Zostań tu chwilę!

Czy są od tego wyjątki?

Tak, w niektórych słowach zniknie dodatkowo jedna z podwójnych samogłosek. Najczęściej będzie to m.

å svømme → Svøm!
pływać → Płyń!
å komme → Kom hit!
przychodzić → Przyjdź tu!
å klemme → Klem meg!
przytulić → Przytul mnie!

Spotkasz się też z innymi wyjątkami, ale na szczęście nie ma ich wielu. Zapamiętaj jeden:

å spørre → Spør!
pytać → Pytaj!

Znajdziesz czasem słowa, które mają dwa warianty poprawności:

å åpne → Åpn! / Åpne!
otwierać → Otwieraj!
å endre → Endr perspektivet! / Endre perspektivet!
zmieniać → Zmień perspektywę!
å klatre → Klatr! / Klatre!
wspinać się → Wspinaj się!
å sykle → Sykl! / Sykle!
jeździć rowerem → Jedź (rowerem)!

Zauważ, że pierwsza forma jest dość trudna do wymówienia. Dlatego nie powinna zaskoczyć Cię ta druga, mimo że odbiega od reguły.

Więcej przykładów, wyrażeń i zasad używania trybu rozkazującego znajdziesz w Anatomii norweskiego na stronach 132–137.

Ćwiczenie

Przetłumacz zdania używając czasowników w nawiasie.

  1. Spójrz w górę! Se opp!
  2. Rozmawiaj ze mną! Snakk med meg!
  3. Nie dotykaj tego! Ikke rør det!
  4. Usiądź! Sett deg ned!
  5. Po prostu to zrób! Bare gjør det!
  6. Poczekaj chwilę! Vent litt!
  7. Kup pomidory! Kjøp tomater!
  8. Wyłącz światło! Slå av lyset!
  9. Pamiętaj, żeby wysłać paczkę! Husk å sende pakka!
  10. Zdejmij buty! Ta av skoene!
  11. Zamów papier do drukarki! Bestill papir til printer!
  12. Umyj ręce! Vask hendene!
  13. Daj znać! Si ifra!
  14. Zmniejsz prędkość! Senk farten!
  15. Jedź ostrożnie! Kjør forsiktig!
  16. Czytaj na głos! Les høyt!
  17. Nie wyrzucaj tego! Ikke kast det!
  18. Użyj słownika! Bruk ordboka!
  19. Potrzymaj psa! Hold hunden!
  20. Pozwól mi zobaczyć! La meg se!
SprawdźxCała prawda jednym gestem.