Den første i fjerde – tworzymy daty po norwesku
Przekonaj się, że tworzenie dat w języku norweskim jest proste. Jedynym wyzwaniem jest opanowanie liczebników porządkowych. Na szczęście, ćwicząc daty możesz jednocześnie ćwiczyć liczebniki.
Zanim przejdziesz do tego ćwiczenia, warto byś odświeżył sobie pisownię liczebników głównych. Dzięki temu pozostanie Ci tylko 10 nowych liczebników do nauczenia. Pozostałe stworzysz wg poniższej zasady.
Gotowy?
Liczebniki porządkowe
Większość liczebników porządkowych możesz stworzyć dodając końcówkę -ende do liczebnika głównego, np.
sju – sjuende
fjorten – fjortende
Zauważ, że gdy liczebnik kończy się na -e lub -en, dodajesz tylko brakujące litery, by stworzyć końcówkę -ende, np.
tjue – tjuende
femten – femtende
W liczebnikach złożonych odmieniaj tylko ostatni człon, np.
27 – tjuesjuende
78 – syttiåttende
Wyjątki:
1 – første
2 – andre
3 – tredje
4 – fjerde
5 – femte
6 – sjette
11 – ellevte
12 – tolvte
100 – hundrede
1000000 – millionte
Żeby nauczyć się liczebników porządkowych, spróbuj najpierw wypisać je na kartce. Postaraj się robić to samodzielnie, bez zaglądania do słownika lub książki.
Gdy skończysz, sprawdź pisownię i przeczytaj kilka razy. Dopiero, gdy poczujesz, że je mniej więcej znasz, przejdź do tworzenia dat.
Jak tworzymy daty?
Dzień i miesiąc
Najprostszym sposobem podania daty jest użycie dwóch liczebników porządkowych:
1.04 – (den) første i fjerde
13.10 – (den) trettende i tiende
Czyli zapamiętaj, że po norwesku mówimy “pierwszy w czwartym” (miesiącu).
Den jest opcjonalne, ale zalecam jego używanie. Dzięki temu podkreślisz, że mówisz o dacie i będziesz lepiej zrozumiany.
Nazwy norweskich miesięcy
Datę możesz też podać używając liczebnika porządkowego oraz nazwy norweskiego miesiąca:
1.04 – (den) første april
13.10 – (den) trettende oktober
Czy znasz nazwy miesięcy po norwesku? Poświęć chwilę by je zapamiętać, bo jeszcze nie raz mogą Ci się przydać. Jeśli znasz angielski, to norweskie miesiące nie powinny sprawić żadnego problemu.
- januar
- februar
- mars
- april
- mai
- juni
- juli
- august
- september
- oktober
- november
- desember
Rok
Podając rok używaj liczebników głównych. Rok możesz przeczytać używając pełnej liczby, np.
1993 – nitten hundre og nittitre
Po polsku brzmiałoby to “dziewiętnaście setek i dziewięćdziesiąt trzy.”
Taką liczbę można zapisać łącznie lub rozdzielnie (co jest bardziej czytelne). Tylko dziesiątki i jedności muszą zawsze być łącznie.
1974 – nittenhundreogsyttifire
Możesz też rozbić rok na dwa człony dziesiątek i pominąć hundre, np.
19|93 – nittennittitre
19|74 – nittensyttifire
Wyjątek stanowią lata tysięczne oraz dwutysięczne, gdzie musisz użyć słowa tusen:
1004 – tusen og fire
2002 – to tusen og to
Jeśli przeczytasz 2002 w skrócie (tjueto) możesz zostać niezrozumiany. Brzmi to jak “dwadzieścia dwa”. Dopiero od 2010 możesz je rozbić na dwa człony:
2010 – to tusen og ti
2018 – to tusen og atten
Teraz już wiesz jak przeczytać całą datę:
1.04.1993 – den første i fjerde nittennittitre
23.08.2002 – den tjuetredje i åttende to tusen og to
30.10.1567 – den trettiende i tiende femtensekstisju
Wykorzystując powyższe zasady, rozwiąż ćwiczenie.
Ćwiczenie
Odpowiedz na pytania pełnym zdaniem. Użyj dat w nawiasach. Miesiące podaj liczebnikiem.
- Når ble Edvard Munch født? (12.12.1863)
Han ble født den tolvte i tolvte attensekstitre. - Når bestemte Munch at han skulle bli kunstmaler? (8.11.1880)
Han bestemte det den åttende i ellevte attenåtti. - Når organiserte Edvard sin første separatutstilling i Norge? (20.04.1889)
Han organiserte utstillingen den tjuende i fjerde attenåttini. - Når så han den solnedgangen som inspirerte ham til å male “Skrik”? (22.01.1892)
Han så solnedgangen den tjueandre i første attennittito. - Når ble “Skrik” utstilt for første gang? (3.12.1893)
“Skrik” ble utstilt den tredje i tolvte attennittitre. - Når døde Edvard Munch? (23.01.1944)
Han døde den tjuetredje i første nittenførtifire. - Når ble en av versjonene av “Skrik” stjålet fra Munchmuseet? (22.08.2004)
“Skrik” ble stjålet den tjueandre i åttende to tusen og fire. - Når ble en av versjonene av “Skrik” det dyreste maleriet i verden? (3.05.2012)
“Skrik” ble det dyreste maleriet den tredje i femte to tusen og tolv.
Twój komentarz
Komentarze:
Dziękuję Marcin, dużo mi pomogłeś do tej pory w zrozumieniu tego języka, zaczynam rozumieć, co czytam i dlaczego tak, a nie inaczej.
Mam pytanie odnośnie siódemki :)
Czy zamiast sju mogę używać syv – syvende?
Tak, obie formy są poprawne.
Ja mam inne pytanie. Jak czyta się tredje i fjerde? Tak samo jak w pisowni, czy inaczej? dzięki z góry.
Można to łatwo sprawdzić (odsłuchać) zarówno w Lexin, jak i w Google.
Witam :)
Mam pytanie dotyczące PREPOSISJONAR. Co oznacza zwrot – til venstre for … ? po lewej stronie od … ???
Z góry dziękuję za odpowiedź :)
Tak, “na lewo od”. Polecam sprawdzanie takich wyrażeń w słowniku, np: til venstre for w Lexinie.
Ooo faktycznie :) dziękuję :)
Mam pytanie związane z zapisem dat, czy np. 1993 – nitten hundre og nittitre można napisać łącznie: nittenhundreognittitre?
Pozdrawiam :)
Aga
Można, ale polecam tę krótszą wersję: nittennittitre.
(Zaktualizowałem po komentarzu Asi.)
Hei! Aga ma rację, forma nittenhundreognittitre jest jak najbardziej dopuszczalna i wskazywana jako poprawna przez Språkrådet. http://www.sprakradet.no/sprakhjelp/Skriveregler/Dato/
Dzięki za link. Nigdy bym nie napisał takiej daty słownie, ale rzeczywiście można ją napisać łącznie.
Dziękuję :)
Jak napisać ? rok np. 1500, 1600, 1700.
femten hundre, seksten hundre itd.
Fredag – den tolvte desember ( den tolvte i tolvte) er det 151 år siden Edvard Munch ble født på Engelaug Østre på Ådalsbruk.
Akuratt i dag leker jeg ordenstall med nocnasowa.pl TUSEN TAKK og hilsen:)
poprawiam :lærer jeg :) za duzo dzis materialu do przyswjenia i sie wszystkie wyrazy myla :)
dzięki wam nauczyłam się jak pisać datę.
Super. Cieszymy się.
jes super bardzo potrzebne zdania
Cześć! Ponieważ tworzenie dat łączy z liczebnikami wytłumaczcie mi, proszę, czy 101 należy zapisać hundreogen, 326- tre hundre og tjueseks, razem czy osobno? W podręczniku do gramatyki liczebniki zapisane są łącznie, a w ćwiczeniu, w którym należy zapisać podane liczebniki w odpowiedziach zapisywane są osobno. I drugie pytanie :-) Jak podajemy nr telefonów, np 608 870 668? Czy jest jakaś reguła, że podajemy: 608-870-668, albo każdą cyfrę osobno, czy to kompletnie nie ma znaczenia?
Po staremu piszemy liczby łącznie. Współcześnie tylko dziesiątki i jedności są razem, reszta osobno.
Nie ma zasad podawania numerów telefonów. Każdy robi to trochę inaczej. Ja polecam cyfra po cyfrze, bo to ułatwia zapisanie.
Mega dużo do przyswojenia.Ale jak trochę posiedziałam nad ćwiczeniami zaczęło być coraz bardziej zrozumiałe dla mnie.Będę dalej ćwiczyć .Zasady już znam.Dziękuję bardzo.
Jak napisać rok 2017 ?
A jesli nie chodzi mi daty, tylko o same liczebniki np. w zdaniu : Karl byl osiemdziesiaty drugi na liscie to liczebnik bedzie brzmial : attiandre? Czy tej dwojki, mimo ze jest wyjatkiem, juz sie nie odmienia?
åttiandre jest poprawnie
Mam pytanie odnośnie liczb kilkucyfrowych. Jak zapisać na przykład 246.? To hundre og førtisjette? A może łącznie?
Bardzo przydatny artykuł. Zresztą jak zawsze ;)
Pozdrawiam
Dobrze napisałeś. Łącznie pisało się kiedyś. Teraz pisze się oddzielnie.
Tusen takk :)
Mam jeszcze jedno pytanie :)
Jak w ogóle zapytać się o datę?
‘Hva er datoen i dag?’ jest prawidłowe?
Może jakaś lepsza wersja?
Mam pytanie co do lat typu: 1702, 1905. Kilka razy słyszałam jak czytano to: syttennullto, nittennullseks Czy jest to poprawne? I jeszcze czy rok 1066 można przeczytać tisekstiseks?