“Når” czy “da”?
W języku polskim słowa takie jak “kiedy” lub “gdy” są uniwersalne i odnoszą się do wszystkich czasów. Nic więc dziwnego, że możesz mieć wątpliwości związane z ich użyciem po norwesku.
Dodatkową rzeczą, która utrudnia nam właściwe używanie tych słów jest to, że sami Norwedzy często używają ich nieprawidłowo.
Jednym z częstych błędów jest takie zdanie:
Når jeg kom hit, var det regn.
Podczas gdy prawidłowo jest:
Da jeg kom hit, var det regn.
albo
Når jeg kommer hit, er det regn.
W norweskich szkołach uczą takiej zasady:
Den gang da, hver gang når.
Jednym razem – da, każdym razem – når.
Można nawet kupić sobie koszulkę z takim napisem. Warto zapamiętać to zdanie, ale jeśli wolisz bardziej konkretne zasady, to czytaj dalej.
Når
Są 3 sytuacje, w których użyjesz når:
-
Gdy odnosisz się do czasu przyszłego:
Ring til meg når du er ferdig.
Jeg kommer når jeg har sluttet.
Jeg skal kjøpe en ny bil når den gamle endelig går i stykker. -
Kiedy mówisz o regularnych wydarzeniach:
Når han kommer, prater vi ofte om gamle dager.
Jeg går vanligvis til denne kafeen når jeg er i sentrum.Zauważ, że w takich zdaniach często pojawia się okolicznik zdaniowy: ofte, alltid, aldri, vanligvis.
-
Zawsze w pytaniach:
Når kjøpte du den nye leiligheten?
Når skal du til Polen?W tym przypadku nie ma znaczenia, czy pytanie dotyczy przeszłości, czy teraźniejszości. Kiedy chcesz zadać pytanie, na pewno użyjesz når.
Da
Da odnosi się do czasu przeszłego:
Sara og Daniel prøvde forskjellig mat da de var i utlandet.
Sønnen vår sa sine første ord da vi lekte i går.
Monika kunne ikke gå ut av huset da hun var syk.
Pamiętając o powyższych zasadach będziesz poprawnie używał når i da w funkcji spójnika, ale spotkasz się też z innymi zastosowaniami, które nie będą dotyczyły czasu.
Da może czasem oznaczać “w takim razie”, “więc”, “wobec tego”. W takim kontekście możesz go używać we wszystkich czasach.
Det regner ikke. Da skal vi ut!
Za to når w mniej formalnym znaczeniu oznacza “skoro”:
Du må ikke gå ut når du er så dum.
Ćwiczenie
Uzupełnij zdania. Tam, gdzie to możliwe użyj når, w pozostałych miejscach wstaw da.
- Når står du opp?
- Da jeg var liten, lekte jeg i huset i treet.
- Han sendte meg et postkort da han var i Canada.
- Lars skal lage middag når han har kjøpt alle ingredienser.
- Jeg liker ikke å snakke i mobilen når det er så mye bråk.
- De glemte verden da de så hverandre.
- Alle barn har mange ideer om hva de kan gjøre når de blir voksne.
- Olaf hadde mye fritid, men ingen penger da han fullførte skolen.
- Olaf vil tjene mange penger, men vil ikke ha noe tid når han får jobben.
- Man vet ikke hva man skal gjøre når man har så mange muligheter.
- De drømte om ferien da de hadde overtid hele uken.
- Når var du hos frisøren?
Czy to ćwiczenie było pomocne?
Twój komentarz
Komentarze:
Hei.
Cwiczenie jest bardzo pomocne. Tylko szkoda, ze nie jest przetlumaczone tez na jezyk polski. Czy zdanie 10 tlumaczy sie – Nie wiadomo co robic gdy masz wiele mozliwosci, czy nalezy to tlumaczyc inaczej?
Pozdrawiam
Malgosia
“Nie wiadomo co robić, gdy ma się tak wiele możliwości.” Masz rację. Pewnie niektórym tłumaczenie by się przydało. Ale od początku prowadzenia tego bloga przyjęliśmy zasadę, że tłumaczymy tylko ćwiczenia w kategorii Zaczynam, bo samodzielne korzystanie ze słownika to też nauka.
Zgadzam się z opinią,że dzięki korzystaniu ze słownika więcej zostaje w głowie. Pewnie,że zrobienie ćwiczenia trwa dłużej,nie zawsze jest się pewnym,że tłumaczenie jest ok,ale na tym polega aktywna nauka,co nie?
Kiedy rozwiązuję ćwiczenia u Was to widzę, ile dało mi te 9 miesięcy od kiedy zamieszkałam w Norwegii :) Eg er glad i det ! :)
Pewnie, że tak. :) Pełne zanurzenie w języku + kurs + Twoja otwartość. Nie mogło być inaczej. ;-)
Teraz już nie będzie żadnych wątpliwości kiedy når a kiedy da :) Z 12 zdań 11 mam dobrze, tylko 6 zdania nie uzupełniłam bo go nie rozumiem… Moglibyście mi go przetłumaczyć na polski.. Czy to jest coś w stylu “zapominają o świecie gdy są razem”?
W zależności od aspektu może znaczyć:
Zapomnieli o świecie, gdy zobaczyli siebie (nawzajem).
lub
Zapominali o świecie, gdy widzieli siebie (nawzajem).
hei, jak dokladnie tlumaczy sie zwrot `det går i stykker`. Psuje sie?? Ostatnio spotkalam sie dokladnie z takim zwrotem czytajac artykul o zwiazkach, ktore sie rozpadaja;)
Rozpada, psuje – zależy od kontekstu.
Bardzo dobre ćwiczenia, pomocne ..
Może nie do końca w temacie ale zapytanie dotyczy spójnika da.
W książce z której sie uczę (sama) jest następujący przykład:
Familien kom til Norge. Da ble Omar glad.
i dalej:
Omar kom til Norge i januar. Da var det kaldt her.
Takie odpowiedzi mam w kluczu do ćwiczeń. Czy nie powinno być w pierwszym przypadku: Da Omar ble glad. W kolejnym: Da det var kaldt her…
W ćwiczeniach mam więcej takich przykładów gdzie podmiot jest po orzeczeniu. Uczę się sama (tzn. z pomocą Waszej strony) dlatego mozliwe, że coś mi umknęło przy tym temacie.
W tych zdaniach da nie jest spójnikiem, tylko okolicznikiem i oznacza “wtedy”, “w takim razie”, “więc” itp. Gdy na pierwszym miejscu zdania masz okolicznik, to podmiot musi się przesunąć. Zerknij do Zmiana szyku zdania.
Dziękuję.
Jak zawsze oświeciłeś mnie :)
Dzięki za to ćwiczenie i bardzo przejrzyste wyjaśnienie zasad.
Cześć!
Szczerze mówiąc tutaj zasady są jasne, moim zdaniem trudniej odróżnić kiedy użyć “da” a kiedy “så”. Albo kiedy “går” a kiedy “dra”
fajny temat, ale proszę Was, napiszcie tłumaczenia, bo ludzie ucza się błędnych tłumaczeń. Przepraszam, ale co to ma być?
Du må ikke gå ut når du er så dum. – Nie musi wyjść, kiedy jesteś tak głupi.??
nie przypiął ni przyłatał, nie da się tego przetłumaczyć ;-) nie przetłumacze tego skoro jestem tak głupi
Maćku, w kategorii “Uczę się” nie robimy tłumaczeń, bo na tym poziomie ważna jest Twoja samodzielność w korzystaniu ze słownika. Widzę, że masz problem z podstawami. Wróć do ćwiczeń z działu “Zaczynam”, np: Czasowniki Modalne. Tam znajdziesz, co znaczy må ikke.
tak mam te mogalne do przerobienia, ale teraz wychodzi mi “Nie możesz wyjść, skoro jesteś tak głupi”
Nie sądze, by o to chodziło i nie daje mi to spokoju ;-)
Właśnie to znaczy to zdanie.
W zdaniu 9. nie powinno byc czasem “mye penger“?
Zarówno mange i mye jest używane razem z pieniędzmi. Jest to indywidualna preferencja, ale według bazy norweskiej literatury, mange jest dużo częściej używane.