Wyspa bogów

Det var alltid noe galt med det navnet, Godøy. God betyr bra på norsk, men når du kommer dit og ser deg litt rundt, føler du at det ikke er poenget.

Zawsze mi coś nie pasowało w tej nazwie, Godøy. God znaczy po norwesku dobry, ale kiedy trafisz na miejsce i trochę się rozejrzysz to czujesz, że nie o to chodzi.

Og det har visst seg at navnet kommer fra Vikingtiden. Det handlet om Gud-øy, eller gudenes øy, som passer definitivt bedre til det lokalet klimaet. Jeg aner ikke hvilken gud eller guder hersket her, men det er lett å forestille seg hvordan de forvandler kreftene sine til naturens elementer.

No i okazało się, że nazwa pochodzi z czasów Wikingów. Chodziło o Gud-øy, czyli wyspę bogów, co zdecydowanie bardziej pasuje do tutejszego klimatu. Nie mam pojęcia, który bóg lub bogowie tu urzędowali, ale łatwo można sobie wyobrazić jak przeradzają swe moce w żywioły natury.

Blant de alle øyene i horisonten skiller Godøy sin form seg mye ut. Den virker magnetisk i dag, den måtte da trekke båtene også i gamle tider. I midten ligger Storhornet (497 moh.) som jeg har lyst til å klatre på, men jeg ikke har fått gjøre det ennå. Oppturen er visstnok ikke særlig ekstrem. Noensteds der oppe ligger det en stor innsjø: Alnesvatnet, med en sti rundt det. Interessant nok kan man fiske i innsjøen.

Wśród wszystkich wysp na horyzoncie, kształt Godøy bardzo się wyróżnia. Działa magnetycznie dziś, musiał więc przyciągać łodzie także w dawnych czasach. Na samym środku znajduje się góra Storhornet (497m n.p.m.), na którą mam ochotę wejść, ale jeszcze nie było mi dane. Podejście podobno nie jest szczególnie ekstremalne. Gdzieś tam na górze jest duże jezioro: Alnesvatnet, wokół którego przebiega szlak. Co ciekawe w jeziorze da się łowić ryby.

Atmosfæren på øya er rolig, men samtidig urovekkende og mystisk. Hver gang jeg er her. Og denne gåtefullheten gjør at jeg er mer og mer nysgjerrig. Øylandskapet ble anerkjent som det mest typiske for de norske bygdene i nordvest. Dvs. et fiskevær, men her finner du også dyrkbare marker og tradisjonelle bygninger.

Atmosfera na wyspie jest spokojna, ale jednocześnie niepokojąca i tajemnicza. Za każdym razem kiedy tu jestem. I ta zagadkowość sprawia, że jestem jej coraz bardziej ciekawa. Krajobraz wyspy uznano za najbardziej typowy dla północno-zachodnich norweskich wsi. Czyli rybacki, ale znajdziesz też pola uprawne i tradycyjną zabudowę.

Det er to fyrtårn på øya. Den første, Høgsteinen fyr ble bygget i 1857. Byggingen var overvåket av en viss Ole Gammelsen Mork som etterpå fikk stillingen som fyrvokter og bodde med familien i huset nærmest til fyret. De bodde her i nesten 30 år. Senere ble fyrtårnet solgt til private hender og slik forble det. Det er litt teit å gå dit nå. Det er tross alt noen sin eiendom. I Norge er folk veldig følsomme for sitt territorium, selv om det ikke er inngjerdet.

Wyspa ma dwie latarnie morskie. Pierwsza, Høgsteinen fyr została wybudowana w 1857 roku. Budowę nadzorował niejaki Ole Gammelsen Mork, który następnie otrzymał posadę latarnika i zamieszkał razem z rodziną w domu położonym najbliżej latarni. Mieszkali tu prawie 30 lat. Później latarnię sprzedano w prywatne ręce i tak już zostało. Trochę głupio mi tam teraz chodzić. W końcu to czyjaś posesja. W Norwegii ludzie są bardzo wyczuleni na punkcie swojego terytorium, nawet jeśli nie jest ogrodzone.

Til det andre fyret fører Alnestunnelen, og jeg vet ikke om det var med vilje eller det bare ble slik, men den passer til atmosfæren på dette stedet. I tunellen er det et felt til fotgjengere, det vil si 1493 meter av mørke opplevelser. Jeg tviler på om noen går der. Det andre feltet er til biler – i begge retninger. Og ja, alle benytter det. Det er kjent at én retning har forrang, men følelsen er at vi kjører mot frontkollisjon. Hver 250–300 meter finnes det en møteplass for å la bilene passere hverandre. Dette krever litt mer oppmerksomhet enn i vanlige tunneler. Det blir mer seriøst, for dette er bare et forspill.

Do drugiej latarni wiedzie Alnestunnelen i nie wiem czy specjalnie, czy tak im wyszło, ale wpisuje się w klimat tego miejsca. W tunelu jest pas dla pieszych, czyli 1493 metry mrocznych wrażeń. Wątpię, czy ktoś nim chodzi. Drugi pas jest dla samochodów – w obu kierunkach. I owszem, korzystają wszyscy. Wiadomo, że jeden kierunek ma pierwszeństwo, ale wrażenie jest takie, że jedziemy na czołówkę. Co 250 – 300 metrów jest møteplass, żeby samochody się minęły. Wymaga to odrobinę większej uważności niż w zwykłych tunelach. Robi się poważniej, bo to dopiero preludium.

Videre kjører vi til bygda Alnes med fargerike trehus som ikke har flere enn 200 innbyggere. På denne sida av øya er atmosfæren annerledes. Det er hit turistene kommer til å få litt avstand og sjelefred. Her slår kunstnere seg ned til å føle en form for isolasjon og kreativ stimulering.

Dalej wjeżdżamy do miejscowości Alnes z drewnianymi kolorowymi domkami, które zamieszkuje nie więcej niż 200 mieszkańców. Po tej stronie wyspy jest ta inna atmosfera. To tutaj przybywają turyści, żeby złapać dystans i spokój w głowie. Tu osiedlają się artyści, żeby poczuć jakąś formę izolacji i pobudzenia twórczego.

I enden ligger Alnesfyr som har vist fiskerne veien siden 1800-tallet. Til toppen av fyret kan man gå opp trappa. Det er også ei steinete strand som noen slår opp telter og andre parkerer bobiler ved side av. Det overrasker meg overhodet ikke. Noen ganger er været perfekt for å være utendørs. Andre ganger er det bedre å gjemme seg i kafeen og se på havet gjennom vinduet.

Na końcu znajduje się Alnesfyr, która od 1800-lat wskazuje rybakom drogę. Na samą górę latarni można wejść po schodach. Jest tam również kamienista plaża, przy której niektórzy rozbijają namioty, a inni parkują kampery. Wcale mnie to nie dziwi. Czasem pogoda jest idealna do przebywania na świeżym powietrzu. Innym razem lepiej schować się w kawiarni i oglądać ocean przez okno.

Det er enda et interessant sted. En gammel vei på nordsiden av øya som starter rett ved tunnelinngangen. Den ble stengt på grunn av steinras. Har noen lyst? Vi risikerte. Hvis du liker sånne filmer som du venter og venter på at noe ville skje, men det ikke skjer, så det er det du kan komme hit for. Du kan ta ruten til fots eller med sykkel.

Jest jeszcze jedno ciekawe miejsce. Stara droga na północnej stronie wyspy, która zaczyna się tuż obok wjazdu do tunelu. Została zamknięta ze względu na osuwiska skalne. Ktoś jest chętny? My zaryzykowaliśmy. Jeśli lubisz takie filmy, w których ciągle czekasz aż coś się wydarzy, ale się nie wydarza, to po to można tu przyjechać. Trasę można zrobić pieszo lub rowerem.

Ved fjellskråningen hadde vi lykke til å se en havørn. På øya bor det trolig andre dyr: kronhjort, europeisk rådyr, oter, fjordsel og mink.

Przy zboczu góry mieliśmy szczęście zobaczyć bielika zwyczajnego. Na wyspie mieszkają też podobno inne zwierzęta: jeleń szlachetny, sarna europejska, wydry, foka pospolita i norka amerykańska.

Godøya gjemmer visst enda mange hemmeligheter. I ca året 200 bodde her noen mektig kvinne som ble begravet med smykker i gull og sølvbelegg.

Godøya z pewnością kryje jeszcze wiele tajemnic. Około 200 roku żyła tu jakaś licząca się kobieta, która została pochowana ze złotymi i posrebrzanymi ozdobami.

Arkeologene har funnet bevis på at vikingene holdt store fester her. Ikke noe som helst selskap. De fant knokler av dyr som selskapet spiste, og de mengdene var imponerende. Her bodde Ragnvald Mørejarl, jarl på nordvestlandet, som var Harald Hårfagres nære venn.

Archeologowie znaleźli dowody na to, że wikingowie urządzali sobie tu grube imprezy. Nie jakieś tam imprezki. Znaleziono kości zwierząt, które to towarzystwo zjadało i te ilości były imponujące. Mieszkał tu Ragnvald Mørejarl, wódz nordvestlandet, który był bliskim przyjacielem Haralda Hårfagre.

Den velkjente produksjonen av tørrfisk begynte på denne øya. Den ble flyttet senere nordover hvor været var mer stabilt til å tørke fisk.

Słynna produkcja suszonych ryb w Norwegii rozpoczęła się na tej wyspie. Została przeniesiona później na północ, gdzie pogoda do suszenia okazała się bardziej stabilna.

Her ble det bygget et av de første kristne kapellene i Norge, så dette er nok et bevis på at denne uanselige plassen var viktig på kartene.

Tutaj zbudowano jedną z pierwszych kaplic chrześcijańskich w Norwegii, więc to kolejny dowód na to, że to niepozorne miejsce było istotne na mapach.

Liker du også å besøke steder som har en særpreget atmosfære? Har du noen minner fra Godøya? Eller vil du kanskje anbefale et annet sted i Norge som har litt spesiell energi?

Czy też lubisz odwiedzać miejsca, które mają wyjątkową atmosferę? Masz jakieś wspomnienia z Godøya? A może zechcesz polecić inne miejsce w Norwegii, które ma jakąś specjalną energię?