Nie bój się przecinków
Interpunkcja norweska jest dużo przyjemniejsza niż polska. Bardzo ją cenię za elastyczność i logikę. W tym artykule nauczę Cię najważniejszych zasad stosowania przecinków.
Sugerując się naszymi, polskimi doświadczeniami może Ci się wydawać, że zasad na interpunkcję jest dużo i są nie do ogarnięcia. Język norweski jest inny, dlatego zachęcam byś miał otwarty umysł i spróbował na spokojnie przeanalizować poniższe zasady.
Rozważania na temat przecinka dobrze jest podzielić na zasady dla zdań złożonych współrzędnie (sideordning) i podrzędnie (underordning).
Więcej o zdaniach złożonych dowiesz się w ćwiczeniu Gdzie wstawić “ikke”?
Sideordning
Zgodnie z główną zasadą między dwoma zdaniami współrzędnymi powinien być przecinek, np.
Markus ventet lenge på bussen, men den kom aldri.
Jednak norweski daje tu dużo swobody. Gdy zdania są krótkie, można pominąć przecinek:
Noen kom og andre gikk.
Jeg leste og hun skrev.
Gdy zdanie jest potrójnie złożone i dwa zdania podrzędne są wobec siebie współrzędne, to między nimi nie będzie przecinka, np.
Hvis vi kjøper mat og du kommer til oss, kan vi lage noe godt å spise.
Przed men z reguły jest przecinek, nawet jeśli nie rozpoczyna on kolejnego zdania:
Han var sliten, men glad.
Gdy wyliczasz kilka osób lub rzeczy, rozdziel je przecinkiem, np.
Tor drar ofte på hytte, fisker, hviler og går på jakt.
Underordning
W zdaniach podrzędnie złożonych możemy wyszczególnić trzy przypadki.
-
Gdy zdanie podrzędne jest na pierwszym miejscu.
W tej sytuacji, musisz postawić przecinek po zdaniu podrzędnym:
Hvis man er frisk, kan man gjøre hva man vil.
-
Gdy zdanie podrzędne stoi na końcu.
Wtedy rozdzielamy zdania przecinkiem tylko, gdy zdanie podrzędne nie jest niezbędne. To znaczy wtedy, gdy zdanie podrzędne można usunąć bez zmiany znaczenia zdania nadrzędnego, np.
Vi skal på tur i kveld, selv om det blir mørkt.
Jeśli zdanie podrzędne jest konieczne do zrozumienia całego zdania, nie stawiaj przecinka:
Jeg håper at du blir frisk igjen.
-
Gdy zdanie podrzędne jest wtrącone wewnątrz zdania nadrzędnego.
W tym przypadku zawsze stawiaj przecinek po zdaniu podrzędnym, np.
Alle som trenger å bruke mobilen sin, må gjøre det lavt.
W dodatku, jeśli zdanie podrzędne nie jest niezbędne, powinieneś postawić przecinek również przed nim, np.
Om vinteren, når det ofte er så mye snø, ønsker jeg å reise utenlands.
Podsumowując
Jaki sens ma przecinek? Jest on po to, by ułatwić czytanie i zrozumienie danego tekstu.
W związku z tym, wiele z powyższych zasad daje Tobie opcje wyboru. Sam musisz zdecydować, czy dana część zdania jest niezbędna do zrozumienia kontekstu, czy też jest niepotrzebna.
Per Egil Hegge napisał książkę o tym, jak błędne użycie przecinka może prowadzić do nieporozumień i konfliktów. Jej tytułu użyliśmy w naszej serii Et Lite Tips: Heng ham ikke vent til jeg kommer.
Czasem dobre użycie przecinka to sprawa życia i śmierci.
A Ty w jaki sposób uczysz się interpunkcji? Czy znasz dobrą metodę na jej przećwiczenie? Może prowadzisz własny dziennik?
Twój komentarz
Komentarze:
Użycie przecinków-świetny przykład, rzeczywiście na wagę życia i śmierci. Jak zwykle już, i ta lekcja jest ciekawa i konkretna