Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne
Na czym polega idea policzalności w języku norweskim i dlaczego czasem mówimy en kaffe, a innym razem samo kaffe?
Rzeczowniki policzalne
Jak sama nazwa wskazuje są to rzeczowniki, które można policzyć. Mają one liczbę pojedynczą i mnogą. W formie nieokreślonej liczby pojedynczej rzeczownik jest poprzedzony rodzajnikiem: en, ei lub et.
en stol – krzesło
ei dør – drzwi
et vindu – okno
fire stoler – cztery krzesła
fem dører – pięć drzwi
to vinduer – dwa okna
Rzeczowniki niepoliczalne
Do tej grupy należą substancje, materiały lub pojęcia abstrakcyjne. To takie rzeczowniki, których z jakichś względów nie można policzyć. Dlatego nie stawiamy przed nimi rodzajnika w liczbie pojedynczej nieokreślonej i nie tworzymy liczby mnogiej.
te – herbata
melk – mleko
ris – ryż
sand – piasek
snø – śnieg
stoff – materiał, tkanina
kjøtt – mięso
sikkerhet – bezpieczeństwo
likestilling – równouprawnienie
Jak to wygląda w zdaniach?
Jeg drikker te om morgenen. – Rano piję herbatę.
Vegetarianere spiser ikke kjøtt. – Wegetarianie nie jedzą mięsa.
Likestilling er viktig for meg. – Równouprawnienie jest dla mnie ważne.
W podręcznikach na tym zwykle kończą się wyjaśnienia policzalności. Na początku to wystarcza, ale z czasem pojawia się coraz więcej pytań.
Częste wątpliwości
Skoro nie używamy rodzajnika przed rzeczownikiem niepoliczalnym, to po co się go uczyć?
Tylko znajomość rodzajnika umożliwi Ci w pełni poprawne posługiwanie się nowym słowem. Będzie Ci potrzebne choćby do stworzenia formy określonej (vannet) albo zgodności przymiotnika z rzeczownikiem (rent vann).
Czy można tworzyć formę określoną od rzeczowników niepoliczalnych?
Tak, formę określoną możesz stworzyć od każdego rzeczownika.
vann – vannet
stoff – stoffet
sikkerhet – sikkerheten
Jaka jest różnica między kaffe i en kaffe?
W kawiarni możesz usłyszeć, jak ktoś mówi En kaffe, takk.
, albo Jeg tar en te.
Dlaczego tak się mówi, skoro są to rzeczowniki niepoliczalne? Wszystko zależy od kontekstu i tego, co masz na myśli. Przeanalizujmy to na przykładzie kawy:
kaffe – ziarna kawy, mielona, albo w postaci płynu;
en (kopp) kaffe – “jedna kawa” czyli jedna porcja, filiżanka lub kubek.
Dlaczego w Lexinie i Bokmålsordboka jest różna odmiana słów niepoliczalnych?
Jeśli sprawdzisz słowo kaffe w Lexinie, to w odmianie będzie jeszcze kaffen. W Bokmålsordboka natomiast znajdziesz pełną odmianę – taką jak w przypadku każdego słowa policzalnego: kaffen, kaffer, kaffene.
Jest to związane z norweskim słowotwórstwem. Każdy rzeczownik można odmienić zgodnie z rodzajem i liczbą, więc Bokmålsordboka pokazuje wszystkie możliwości. W Lexinnie znajdziesz trochę bardziej konserwatywne podejście.
Chcesz poćwiczyć rozróżnianie rzeczowników policzalnych i niepoliczalnych? Zajrzyj do Gdzie wstawić rodzajnik.
Jeśli masz inne ciekawe spostrzeżenia związane z policzalnością, nie wahaj się opowiedzieć o nich w komentarzu.
Twój komentarz
Komentarze:
A myslalem, ze rozwiaze sobie pare cwiczen z policzalnosci..:). Ok, jeg går videre. Ha det bra.
A jakie chciałbyś ćwiczenie? :)
Każde wasze ćwiczenie wykonuje na swój sposób. Robię sobie poprzeczkę wyżej przez patrzenie na polskie zdania i staram się tłumaczyć cale wyrażenia. Jak nie znam jakiegoś słówka sprawdzam w lexinie. Pewnie trudno byłoby ułożyć ćwiczenie w tym temacie. Ale za bardzo polubiłem tłumaczenie zdań z polskiego na norweski.
Bardzo fajny sposób nauki. W takim razie proponuję Ci wyszukiwanie krótkich tekstów po norwesku – mogą być proste z podręcznika lub trudniejsze z książki, następnie tłumaczenie ich ze słownikiem na polski i później z tego znowu na norweski. Odpowiedź będziesz miał w oryginalnym tekście. Zobaczysz, że to nie jest takie proste, ale bardzo uczące.
Dziękuje za rade. Na pewno skorzystam:)
Ja dopiero zaczynam naukę. Przeczytałam jeszcze {choć nie ogarniam} ze jesli mówię o niepoliczalnych , to powinnam mówiąc np. o sukker , to flere, mange, noen, próbuję , to zrozumieć w codziennym zyciu, ale nie jest , to proste
Dla niepoliczalnych używasz: lite, noe, litt, mye. Dla policzalnych: få, noen, mange.
Witam ponownie:). Mam pytanie w zwiazku z tym Co mi poradzilas. Nie wiedzialem za bardzo gdzie mam je umiescic więc postanowilem zrobic to tutaj. Znalazlem zdanie w jezyku polskim:’ Dlatego postanowilem Ci powiedziec.’ Ktore przetlumaczono : ‘ derfor bestemte jeg meg for å si det. ‘ Zastanawiam się jaka funkcje spelnia ‘meg for’? I czy to zdanie nie ma jakiegos bledu w tlumaczeniu. Z gory dziekuje:)
To zdanie jest poprawnie przełożone. Å bestemme seg for noe jest wyrażeniem, które znaczy “zdecydować się na coś / postanowić coś zrobić”.
Apropo wyrazu kaffe, czy jest tak ze kafe z jednym ‘f’ oznacza kawiarnię, a z dwoma ‘ff’ kawę?
Tak, to prawda. W słowie kawiarnia stawia się dodatkowo akcent: kafé i dłużej wymawia.
Chciałam zapytać jak to jest z rybą, czy rzecz. fisk może się odmieniać i przyjmować liczbę mnogą, a jednocześnie być niepoliczalnym?
Pozdrawiam :)
jest super dobra nauka
Gdy mam zdanie:
,,Han liker …. melk og spiser …. kjøtt”
i miejscu kropek mam wstawić przymiotnik kald,
to jako że nie ma tam rodzajnika ,,en melk” oraz ,,et kjøtt”,
mam odmienić kald jako dla liczby mnogiej nieokreślonej?
– Han liker kalde melk og spiser kalde kjøtt
Czy z racji tego, że są to rzeczowniki niepoliczalne mam pominąć brak rodzajników i przedstawić przymiotnik kald, jakbym miał się odnosić do liczby pojedyńczej nieokreślonej?
– Han liker kald melk og spiser kaldt kjøtt
Proszę dać znać, czy wyraziłem się jasno.
Ze słonecznego Trondheim, pozdrawiam
Piter
Druga wersja jest poprawna. Ważna jest forma rzeczownika, a nie rodzajnik. Rzeczowniki niepoliczalne są w liczbie pojedynczej – dlatego nie możesz użyć liczby mnogiej przymiotnika i musisz odmienić przymiotnik zgodnie z rodzajem.
Witam serdecznie :)
Bardzo mi się podoba Wasza strona – rewelacja!
Uczę się norweskiego z fiszek od kilku miesięcy i nie znalazłem żadnej zależności dlaczego w zdaniach rodzajnik znajduje się czasem przed wyrazem, a czasem po rzeczowniku w sposób łączony.
Np. “Mora mi arbeider på et sykehus”
czy mogłoby być: “Mora mi arbeider på sykehuset” ?
Dla mnie rewelacja !!! Pozdrawiam
Witam serdecznie :)
Bardzo mi się podoba Wasza strona – rewelacja!
Uczę się norweskiego z fiszek od kilku miesięcy i nie znalazłem żadnej zależności dlaczego w zdaniach rodzajnik znajduje się czasem przed wyrazem, a czasem po rzeczowniku w sposób łączony.
Np. “Mora mi arbeider på et sykehus”
czy mogłoby być: “Mora mi arbeider på sykehuset” ?
Cześć! Czy powstał może jakiś artykuł dedykowany słówkom lite, noe, litt, mye, få, noen, mange? Jeśli tak, proszę o link :-) Dzięki, że tyle uwagi poświęcacie rzeczownikom i ich rodzajnikom. To naprawdę trudne.