12 sposobów na wyrażanie swoich potrzeb po norwesku

We wszystkich podręcznikach znajdziesz dwa podstawowe słowa: chcieć (å ville) i potrzebować (å trenge). Skoro te już znasz, to przejdźmy do pozostałych, które wyrażają całe spektrum intencji: potrzebę, ochotę, pożądanie, przymus itd.

Przeanalizujemy je po kolei. Zachęcam do podzielenia się własnymi przykładami w komentarzu.

å trenge (trengte – trengt)
å behøve (behøvde – behøvd)

Vi trenger hverandre.

Potrzebujemy siebie nawzajem.

Jeg trenger å snakke med noen.

Potrzebuję z kimś porozmawiać.

Synonimem å trenge jest å behøve i zazwyczaj może być używane zamiennie. Słyszałem jednak opinie, że å trenge jest bardziej bezpośrednie i codzienne, podczas gdy å behøve brzmi bardziej formalnie i sztywno.

Pasienten behøver mye søvn.

Pacjent potrzebuje dużo snu.

Å behøve pochodzi od rzeczownika et behov (potrzeba).

Alle har behov for uavhengighet og autonomi.

Wszyscy mają potrzebę niezależności i autonomii.

Potrzeby można też zaspokajać (å tilfredsstille) albo zaniedbywać (å forsømme).

Kan vi tilfredsstille kundens behov?

Czy możemy zaspokoić potrzeby klienta?

Dersom vi sliter med uro eller angst, kan det bety at vi har forsømt noen av våre behov.

Jeśli cierpimy na niepokój albo lęk, może to oznaczać, że zaniedbaliśmy którąś z naszych potrzeb.

å ville (vil – ville – villet)

Podczas gdy formy teraźniejszej vil możemy używać jak polskiego chcę, forma przeszła ville może być odebrana jako grzeczniejsza, jak polskie chciałbym.

Vi vil møtes etter jobben.

Chcemy spotkać się po pracy.

Han ville snakke med sjefen.

On chciałby porozmawiać z szefem.

å ønske (ønsket – ønsket)

Czasem spotykam się z uczniami, którzy nigdy nie używają vil. Za to w co drugim zdaniu słychać u nich ønsker. Czy to błąd?

å ønske ma dwa podstawowe znaczenia:

1. życzyć (sobie lub komuś)
2. chcieć, mieć ochotę na

Gdy użyjemy å ønske razem z obiektem, używamy pierwszego znaczenia, np:

Jeg ønsker deg all lykke.

Życzę Ci wszystkiego najlepszego.

Jeg ønsker meg en hund.

Dosłownie: Życzę sobie psa (mam takie marzenie).

To znaczenie jest bezpośrednio związane z rzeczownikiem et ønske (życzenie).

Ditt ønske er min lov.

Twoje życzenie jest dla mnie rozkazem.

Drugie znaczenie å ønske jest bliższe å ville, jednak å ønske bardziej wyraża nadzieję albo marzenie.

Alt hun ønsker er et liv uten frykt.

Wszystko, na co ma nadzieję / o czym marzy to życie bez strachu.

Jeg ønsker å kjøpe en billig bil som er i god tilstand.

Chciałbym kupić tani samochód, który jest w dobrym stanie.

Jeg har aldri ønsket meg barn.

Nigdy nie chciałam (mieć) dzieci.

Czasem å ønske brzmi bardziej formalnie, np.:

Han ønsker ikke å snakke om det.

On nie życzy sobie / nie ma ochoty o tym rozmawiać.

Hun ønsker ikke å stå frem med fullt navn i saken.

Nie życzy sobie / Nie chce podać pełnego imienia w sprawie.

Używanie å ønske w odpowiednich kontekstach, jak powyżej, nie jest błędem. Można życzyć coś komuś, nie życzyć sobie czegoś, albo mieć nadzieję na coś. Jednak gdy chcesz powiedzieć zwyczajnie “chcę” albo “chciałabym”, to lepiej użyć w zdaniu vil lub ville.

å ha lyst (hadde – hatt)

En/ei lyst to ochota, chęć, a powyższe wyrażenie znaczy mieć ochotę. Jest to bardzo uniwersalny sposób na wyrażenie, czego się chce. Jest grzeczny, więc można go używać przy składaniu zamówień, ale też luźny i codzienny, więc nikt ze znajomych nie zdziwi się, że tak mówisz.

Gdy mamy ochotę na jakąś czynność, używamy przyimka til, a gdy na rzecz, på, np.:

Hva har du lyst til å lære om?

Czego masz ochotę się nauczyć?

Du må endelig bestemme hva du har lyst til å gjøre i livet.

Musisz w końcu zdecydować, co masz ochotę robić w życiu.

Hva har du lyst på i dag?

Na co masz dziś ochotę? (częste pytanie w kawiarniach)

Jednak lyst ma też drugie znaczenie: pożądanie, pragnienie.

Jeg har lyst på deg.

Mam na ciebie ochotę.

å begjære (begjærte – begjært)
å attrå (attrådde – attrådd)

Oba te czasowniki mogą oznaczać pragnąć czegoś albo pożądać kogoś (mieć ochotę na seks), choć ‌å attrå jest rzadziej używane.

Etter så mange år, begjærte de fortsatt hverandre.

Po tylu latach nadal pożądali się nawzajem.

Jeg liker at menn ser meg og attrår meg.

Lubię, że mężczyźni patrzą na mnie i mnie pożądają.

Zaskakujące jest, że å begjære jest używane w oficjalnym języku prawniczym. Oznacza wtedy zażądać, domagać się, np.:

Politiet begjærte ham varetektsfengslet.

Policja zażądała dla niego tymczasowego aresztowania.

To znaczenie jest podobne do naszych następnych czasowników.

å forlange (forlangte – forlangt)
å kreve (krevde – krevd)
å fordre (fordret – fordret)

Wszystkie trzy oznaczają domagać się, wymagać, żądać.

Er det merkelig at vi forlanger et svar?

Czy to dziwne, że domagamy się odpowiedzi?

Hun forlangte betaling for sitt arbeid.

Domaga się / Żąda płatności za swoją pracę.

De krever for mye av oss.

Za dużo od nas wymagają.

Jeg krevde fast stilling, men de nektet.

Żądałem stałego zatrudnienia, ale odmówili.

Denne stillingen fordrer ikke erfaring.

To stanowisko nie wymaga doświadczenia.

W wielu sytuacjach możemy używać tych czasowników zamiennie, ale mają one też swoje niuanse. Å forlange było kiedyś używane przy zamówieniach w restauracjach i kawiarniach w znaczeniu å bestille, ale dziś rzadko tak się mówi.

Czasownik å kreve możemy zastąpić przez rzeczownik et krav (wymaganie, żądanie).

Det er umulig å tilfredsstille kravene deres.

Niemożliwe jest spełnienie waszych wymagań.

Et krav może być użyte, gdy mamy do czegoś prawo, np.:

Du har krav på foreldrepenger.

Masz prawo do zasiłku rodzicielskiego.

å befale (befalte – befalt)
å påby (påbød – påbudt)

Najsilniejszym ze wszystkich wyrażeń jest å befale, czyli rozkazać, nakazać. To słowo jest używane w siłach zbrojnych i policji.

Hvem som befaler her?

Kto rozkazuje tutaj? (Kto jest dowódcą tutaj?)

Han befalte meg å sitte stille.

Nakazał mi siedzieć spokojnie/cicho.

Synonimem å befale jest å påby. Zazwyczaj spotkasz je w wyrażeniu å være påbudt, którego używamy, gdy coś jest obowiązkowe, wymagane albo jest nakaz czegoś.

Sikkerhetsbeltet er påbudt.

Pas bezpieczeństwa jest obowiązkowy/wymagany.

Hva er påbudt og forbudt, og hva er anbefalt?

Co jest wymagane i zakazane, a co jest zalecane?

Sam czasownik å påby jest używany w kontekście biblijnym:

…gjør alt det jeg påbyr deg, da vil jeg være en fiende av dine fiender…

…rób wszystko, co ci nakazuję, wtedy będę wrogiem twoich wrogów…

å be (ba – bedt)

Na koniec czasownik dużo delikatniejszy: prosić.

Han ba meg gjenta navnet.

Poprosił mnie, żeby powtórzyć imię.

Det er ikke første gang noen ber om hjelp.

To nie jest pierwszy raz, kiedy ktoś prosi o pomoc.

Ćwiczenie

Wiemy, że wiele osób zapisuje słowa na fiszki lub robi notatki w zeszycie. I bardzo dobrze! Jednak pamiętamy też o osobach, które nie mają czasu i starają się zapamiętać jak najwięcej z jednego przeczytania (może to Ty?). Przejdźmy więc od razu do nauki. Wystarczy raz kliknąć i do dzieła!