Kiedy nie używamy rodzajników nieokreślonych

Na początku nauki języka norweskiego, dowiedziałeś się pewnie, że rzeczowniki nieokreślone zawsze są poprzedzone rodzajnikiem. Jednak jest kilka sytuacji, w których rodzajnik można pominąć. Są też sytuacje, kiedy użycie rodzajnika byłoby błędem.

Pamiętasz, gdy na początku powtarzano Ci, byś zawsze uczył się rzeczownika wraz z rodzajnikiem?

en forfatter
ei sol
et dikt

Dzięki temu wiesz jak poprawnie odmieniać rzeczowniki (et dikt – diktet – dikt – diktene) oraz przymiotniki je określające (et langt dikt). Zauważysz, że to będzie ważne nawet w zdaniach, gdy rodzajnik będzie pominięty.

Poniżej znajdziesz przykłady takich sytuacji.

Rzeczowniki niepoliczalne

Jednym z podstawowych wyjątków, gdy nie użyjesz rodzajnika, są rzeczowniki niepoliczalne, np.

Jeg skal spise mat.
Vi drikker vin.

Należą do nich m.in. słowa określające substancje, płyny, materiały, czy też pojęcia abstrakcyjne (sukker, vann, ull, kjærlighet).

Więcej o policzalności znajdziesz w artykule Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne.

Czasowniki værebli

Po tych czasownikach trzeba dodatkowo zwrócić uwagę na dwie rzeczy:

  1. Czy rzeczownik pełni funkcję klasyfikującą?
  2. Czy rzeczownik pełni funkcję charakteryzującą lub oceniającą?

Pierwszy przypadek wymusza opuszczenie rodzajnika przed rzeczownikiem, np.

Han er tannlege, nordmann, vandrer, leder, prins.

W drugim przypadku musisz użyć rodzajnika, np.

Hun er et geni, en djevel, et ideal, en god lærer, en arbeidsom lege.

Istnieją też sytuacje, w których można użyć obu form. Zmienia to jednak ich wydźwięk:

Han er leder (jest to jego stanowisko, np. w firmie).
Han er en leder (jest typem lidera).

Zmiana akcentu w zdaniu

Zazwyczaj, gdy w zdaniu jest rzeczownik w formie nieokreślonej, wystąpi on razem z rodzajnikiem:

Forfatteren skriver et dikt.

Takie zdanie skupia uwagę odbiorcy na rzeczowniku, co można dodatkowo podkreślić używając akcentu na et dikt.

Jest od tego wyjątek. Możesz pominąć rodzajnik, gdy chcesz zwrócić uwagę rozmówcy na czynność albo sytuację:

Forfatteren skriver dikt.

W takim przypadku akcentowana jest cała fraza skriver dikt.

Od Ciebie zależy, gdzie chcesz skierować uwagę rozmówcy. W wielu utartych, codziennych zwrotach nie usłyszysz rodzajnika, bo akcent jest właśnie na wykonywanej czynności.

Jest też sytuacja, w której użycie rodzajnika jest niezbędne, np.

Forfatteren skriver et dikt som er langt.

Zdanie podrzędne zaczynające się na som, jest określeniem rzeczownika dikt i wymusza użycie rodzajnika. Podobnie jest w zdaniach, w których rzeczownik jest dodatkowo określony przez przymiotnik:

Forfatteren skriver et langt dikt.

Zapamiętanie tych kilku sytuacji nie będzie trudne, jeśli je kilka razy przećwiczysz. Zacznij od rozwiązania poniższego ćwiczenia.

Ćwiczenie

Uzupełnij tekst rodzajnikami nieokreślonymi w miejscach, w których jest to niezbędne.

Henrik Ibsen er en av de mest kjente forfatterne i hele verden. Han var nordmann, og han skrev mange dikt og dramaer. Et dikt er en liten poetisk tekst hvor forfatteren uttrykker meninger eller følelser. I tillegg er ordene i et dikt organisert på en kunstnerisk måte. Et drama er en lengre tekst organisert som en samtale mellom figurer. Et drama kan være komedie eller tragedie. Du kan ofte finne Ibsens skuespill på teater her i Oslo.

SprawdźxCała prawda jednym gestem.

Jeśli znasz inne problematyczne sytuacje, podziel się nimi w komentarzach.